EKTİMA

  KOYUN EKTİMASI (Bulaşıcı Pustüler Dermatitis)

    Etiyoloji

 Koyun ve keçilerin akut enfeksiyöz bir hastalığıdır. İnsan, inek, yabani geviş getiren hayvanlarda görülmektedir. Hastalık yalancı sığır çiçeği ve sığır papüler stomatitisi viruslarına yakın olan bir parapoxvirus tarafından oluşturulur. Hastalık enfeksiyöz labial dermatitis ve orf olarak ta adlandırılır. Bütün koyun, keçi ırklarında görülür (büyük boynuzlu koyun, dağ keçisi). Genç hayvanlar hastalığa erişkinlerden daha yatkındır.

Hastalığın ekonomik önemi vardır; hastalıklı hayvanlar ne süt emebilirler, nede otlayabilirler, kondüsyon kaybı ile sonuçlanır. Duyarlı bir hayvan topluluğunda morbidite %90’a erişebilir, ancak mortalite sekonder enfeksiyonlar gelişmezse %1’i geçmez. Sekonder enfeksiyonların katılmasıyla ölüm oranı çok yüksek olabilir. Ektima zoonoz bir 

enfeksiyondur. Hasta hayvanlarla uğraşan insanların ciltlerinde hafif ateş, ağrı, şişlik 

biçiminde koyunlarınkine benzer lezyonlar gelişebilir. Ektimanın insanlardaki enfeksiyon 

şekline Orf denir.

      Bulaşma

Enfeksiyon direkt enfekte hayvanlardan veya virus ile kontamine olmuş kuru ve dikenli otların ya da hayvan yemlerinin deride oluşturduğu sıyrıklardan bulaşır. Ayrıca kuzular süt emme sırasında annenin meme derisine bulaştırabilir. Virus hasta hayvanlardan dökülen kabuklarda çok uzun süre canlı kalabilir.

      Semptomlar

  Dudakların komissuralarında başlar, dudak kenarlarından burun ucuna kadar yayılır. 

Primer lezyonlara gözlerde de rastlanır. Şiddetli olgularda lezyonlar gingiva, damak ve dilde 

şekillenir. Çok nadir olarakta özefagus, rumen ve abomazuma alt sindirim sistemi, akçiğer ve 

kalbe yayılır. Ayaklardaki lezyonlar dudaklara oranla daha azdır; Korium koronarium, 

interdigital bölgeler ve ökçelerin bulbus kısımlarında gözlenir. Şiddetli olaylarda bacağın 

daha üst kısımlarına kadar yayılır. Memede şekillenen lezyonlar ise meme başı ve çevre 

deride oluşur. Lezyonlar tipik çiçek lezyonları şeklinde gelişir, ancak daha çok proliferatif özelliktedir. Veziküler devre geçicidir, küçük, düz ve göbekli olmayan, yüzlek pustüller şekillenir. 

Makroskobik olarak en belirgin lezyon deri üzerinde 2-4mm kalınlığa erişen esmer gri 

renkteki kalın bir kabuk tabakasıdır. 

      Otopsi

 Epidermisde orto-ve parakeratotik hiperkeratozis, proteinli sıvı, dejenere nötrofiller, hücresel yıkıntılar ve bakteriyel kolonilerden oluşan kalın bir kabuk şekillenir. Spinozum ve granulozum tabakaları epitellerinde vakuoler ve balonumsu dejenerasyon ve intrastoplazmik 

inkluzyon cisimcikleri gözlenir. Germinativum tabakasındaki epitel hücrelerinde dermise 

doğru sütunlar halinde hücre proliferasyonları gelişir. Dermis tabakasında ise; damarlarda 

hiperemi, kapillar genişleme, ödem ve perivasküler mononuklear hücre infiltrasyonu görülür.

      Komplikasyonlar

Ektima lezyonları kabukların düşmesiyle sekonder enfeksiyonlara bağlı olmakla birlikte 4 haftada iyileşir. Şiddetli hastalık hallerinde ağızda gelişen lezyonlar komplike olmasa da hayvanın gereği gibi yem yiyememesine sebep olur ve su içmesini güçleştirir. Dolayısıyla hayvanların zayıflamasına ve hatta genç hayvanlarda ölümlere neden olabilir. Ayaklardaki lezyonların mikroorganizmalarla kontaminasyonuna bağlı bakteriyel dermatitis 

veya selülitis gelişebilir. Meme derisindeki lezyonların da kontaminasyonuna bağlı olarak 

mastitis oluşabilir. 

   Karıştığı Hastalıklar

PPR ( Küçük geviş getirenlerin vebası),  Mavi Dil hastalığı, Şap, Çiçek hastalığı.

Ayrıca; sığırların Veziküler stomatitis hastalığı nadiren koyun ve keçilerde de görülebilir.

Koyunların Ülseratif Dermatosis hastalığı Ektima ile aynı virüs ailesinden bir virüsün oluşturduğu, diğer belirtilere ek olarak vaginitis, balanoposthitis ve ayak lezyonları ile ortaya çıkan bir hastalıktır.

PPR Morbillivirus tarafından oluşturulur.  Mavi Dil  Bluetongue virüsü (BTV) tarafından meydana getirilen bir hastalıktır.  Şap etkeni Aphthovirüstür.  Çiçek hastalığı etkeni ise Capripox virüsü olup, ağız dışında, kasık, koltukaltı, vagina ve anüs çevresinde de nekrotik yaralarla ortaya çıkar.

Mavi Dil hastalığında dil morarır, şişer ve ağızdan dışarı çıkar.  Aynı zamanda ayaklarda, canlı doku ile tırnağın birleştiği bölgede lezyonlar yapar.

PPR ise öldürücü bir hastalık olup, ölüm oranının yüksekliği, öksürük, dil ve yanaklarda kötü kokulu ülserler ile karakterizedir. 

    Tedavi

Tedavisi aşı uygulamaları ve kendiliğinden iyileşme görülür.