Etken: Picornovirus familyasından Aphtovirus. Virüsün A, O, C, SAT1,SAT 2, SAT3 ve ASIA-1 olmak üzere 7 serotipi vardır.
Klinik bulgular: Hastalık evcil ve yabani tüm çift tırnaklılarda görülür.Hastalık çok yüksek bulaşma oranına sahiptir. Buna rağmen ölüm oranı erginlerde
%2-5 olup, gençlerde ise gastroenteritis ve miyokarditise bağlı olarak %50-70'lere çıkmaktadır. Hastalık direkt olarak temas ile bulaştığı gibi indirekt olarak veziküllerin yırtılması, salya, idrar, gaita ve süt ile çevrenin kontamine olmasına bağlı olarak bakıcılar, kontamine alet-ekipman, yemler, altlıklar, nakil araçları, kuşlar,fareler, persiste hayvanlar ve hava yoluyla bulaşabilmektedir.İnkubasyon süresi sığırlarda 2-7, domuzlarda 2-12, koyunlarda ise 1-6 gündür. İlk belirtiler 40-41°C ateş ve durgunluktur. Ağızdan bol miktarda ip gibi uzayan salya akar ve hastalığa özgü karakteristik ağız şapırdatması görülür.
Hasta olan hayvanın burun ve ağız mukozasında, tırnak arası, koruma bölgesi ve memelerde veziküller
şekillenir. Sonraki safhalarda veziküller patlar ve veziküllerin patlaması ile oluşan lezyonlar sekonder etkenlerle apse ve nekrozlara dönüşebilir. İnfeksiyonun seyri ağız mukozasındaki lezyonlar 8-10 gün,
ayaklardaki lezyonlar ise14-30 günde iyileşir.
Otopsi bulguları: Ağız boşluğu, mide ve rumen mukozasında tipik veziküller, sindirim sistemi mukozalarında hiperemi ve erezyonlar, çeşitli kaslarda (ön,arka ayak ve burun kaslarında) balık etine benzeyen soluk odaklar, kalpte kanamalar görülür. Miyokarditis nedeniyle kalp kasında lekeler görülmektedir.
Koruma ve kontrol:
Ahır girişlerinde antiseptikli havuzların olması, bakıcıların dışında ahıra yabancı kişilerin girmemesi, bakıcıların özel elbise ve ayakkabılar giymesi, yeni satın
alınan hayvanların bir süre karantina altına alınması ve sonra sürüye dahil edilmesigereklidir. Ayrıca her yıl (6 ayda bir) sistemik aşılama yapılması, hayvan sevkinden
önce sevk edilecek tüm hayvanların aşılanması ve aşı uygulanmasından 3 hafta sonra sevkiyata izin verilmesi gereklidir.Hastalığın tespit edildiği mihraklarda kordon, karantina ve çevre aşılaması tedbirlerinin virüsün yayılmasına engel olmak için ivedilikle uygulanması gerekmektedir.
Hiç yorum yok:
yorum