LİSTERİOZİS
Evcil hayvanlarda çoğunlukla sporadik ve enzootik olarak ortaya çıkan bakteriyel hastalık. Zona karakterde bir hastalıktır insanlara bulaşık ölü doğumu erken doğuma yol açar.
Erken doğuma bağlı olarak ölüm(abort)
Etiyoloji
Hastalık etkeni gram pozitif bir bakteridir. Listeria monoctyogenes'tir. Hastalığın oluşma sebepleri beslenme yetersizliği, transport, pH'sı 5'in üzerinde olan ve mantarlaşmaya maruz kalmış mısır ve çayır silajları etkeni fazla içerdiği için böyle yemlerin yenilmesiyle hastalık ortaya çıkar.
Patogenez
Listeria bütün hayvan türlerinde ve her yaşta görülebilir. Sığırların koyunlarla yakın temasta olması hastalığın solunum ve percutan yolla bulaşmasına neden olur. ayrıca doğal ve suni tohumlama bulaşmada ikinci derecede etkili olmaktadır. Etken ilk önce bakteriyemi kısa bir süre sonra beyne yerleşerek meningoencephalitis koyunlarda abort ve listeria mastitise yol açar. Gebelerde plasenta yoluyla yavruya geçer. Genç danalar annelerini emme sırasında etkenleri sütle alır. Ayrıca hastalık dışkı, idrar, burun akıntısı ile çevreye yayılır. Genellikle ülkemizde kışın sonu ve ilkbaharda görülür. Koyunlarda hastalığın başlıca kaynağı kış aylarında yedirilen silaj yemleri oluşturur. Ayrıca vitamin A eksikliği ve fosfor yönünden fakir yemlerin yedirilmesi ile de oluşur. koyunların dudak burun ağız ile konjuktiva ları kontrol ettiği sürece bozukluklar ortaya çıkar ve nervus trigeminus nervus hypoglossus sinirlerinde lezyon oluşur. Keçilerde hastalığın seyri daha ağırdır.
 |
| Boyunda basınca bağlı olarak yana çevirme ve gözlerde keratit |
Semptomlar
1- Meningoensefalitik formu :
Hastalık yalnızca gebe olmayan sığırlarda görülür. Hastalığın görülme oranı %10 dur. Hasta hayvanlar ayrı yürür ve hareketsiz kalırlar saatlerce duvar gibi yerlere yaslanırlar. Sürekli kendi etrafında dönerler. Hasta hayvanlarda iştahta azalma, yüksek ateş, iki taraflı konjonktivitis ortaya çıkması patognomik sayılabilir. Ayrıca hastalarda burun akıntısı, salya artışı, dilin ağzından dışarı sarkması dikkati çeker, koordinasyon bozukluğu, ataksi ve engellere çarpma meydana gelebilir son safhada ise yüz çevresinde felçler görülür.
Keçide koordinasyon bozukluğu
Hastalığın formu sığırlarda çok az olarak ortaya çıkar ve sporadik seyirlidir. Hayvanlar enfeksiyona gebeliğin erken döneminde yakalanırsa hastalar 4-7 aydan sonra ortaya çıkar. Daha sonraki dönemlerde prematüre ölü veya zayıf doğumlar görülür. Koyunlarda klinik olarak abortus, retensiyo ve endometritis gözlenir.
3- Septisemik form :
Sığırlarda Listeriozis'in bu formu, yalnızca erken veya zamanında doğan ve hastalığı intrauterin alan birkaç buzağılarda görülmektedir. Buzağılarda doğumdan 3-6 gün sonra aniden yüksek ateş ve sürekli ishal meydana gelir. Hastalığa yakalananlar 3-9 gün içerisinde ise ölürler.
Septisemik forma bağlı olarak deride kızarıklık
4- Mastitis formu :
İneklerde korkusu takip eden genel durum bozuklukları ile birlikte seyreden bir mastitis meydana gelir. Meme dokusunda küçük sert düğümcükler hissedilir, sağılan süt miktarı azalmış içerisinde sarı flakonlar bulunur.
 |
| Memelerde yangı(mastitis) |
Tanı
Kesin tanı için laboratuvar muayeneleri ile konur bunun içinde laboratuvara anadan alınan kan ve süt ve fetüsten alınan kan ve beyin parçaları gönderilir.
Ayırıcı tanı
Kuduz, botulismus, kurşun zehirlenmesi, ketozis, borna, gebelik toksemisi, coryza gangrenosa bovum, leptospiroz, kampilobakter enfeksiyonları, coenurus cerebralis, salmonella, enterotoksemi, serebrokortikal nekroz.
Sağaltım
Sülfonamid, tetrasiklin, tilozin, ampisilin, trimethoprim kullanımı uygundur. Günde 2 kez ve yüksek dozda oksitetrasiklin verilir.
Korunma
Kış mevsiminde ahır hijyenine özen gösterilmelidir. Silaj yemlerin pH'sının 5 ten düşük olmamasına dikkat edilmelidir. Koyunların yemleri kış aylarında kalsiyum fosfor vitamin a ve protein ilave edilmelidir.
Hiç yorum yok:
yorum