TIRIS HASTALIĞI(SCRAPİE)

   

TIRIS HASTALIĞI(SCRAPİE)

 

  Koyun ve keçilerde santral sinir sistemi hastalığıdır.Ensefalopatiye ve kaşıntıya sebep olur bulaşıcıdır.Hastalık BSE ile benzerlik gösterir. Sığır,katır,vizon geyik gibi hayvanlarda da görülür.

     

     Etiyoloji

 Hastalığın etkeni; konakçının normal prion proteini ile reaksiyona giren ve inaktivasyona dirençli anormal bir prion proteindir.Hastalıkta horizontal ve vertikal naklin mümkün olduğu, anneden yavruya doğumdan önce ya da sonra bulaşmanın şekillenebileceği saptanmıştır. Doğumdan sonra (horizontal) bulaşmada; plasenta, fötal membranlar ve sıvılar yoluyla çevre bulaşması sonucu hastalık yayılabilmektedir. Enfekte hayvanların sindirim sistemlerinde bulunan prion proteinin de enfeksiyona neden olabileceği konusunda  bazı kanıtlar bulunmuştur. Epidemiyolojik bulgular bazı sürülerde görülen hastalığın aşı orijinli olduğunu bildirmiş olup, koyun beyni ve meme bezinden hazırlanan mycoplasma aşısı uygulamalarından sonra sürülerde scrapie insidansının arttığı belirlenmiştir. Ayrıca rezervuar olarak insektlerin de rol oynayabileceği, laboratuvar şartlarında scrapie etkeninin fare, hamster, rat, mink, gerbil, sığır ve bazı maymun türlerine inokulasyonla bulaştırılabildiği kaydedilmiştir. 

  

     Semptomlar

Hasta hayvanlarda aşırı duyarlılık ve kaşıntı vardır.Sinirsel bozukluklar belirgindir.Koyun ve keçilerde yapağı kalitesini bozar ve dökülmelerine sebep olur.Buunla birlikte aşırı kaşıntı vardır bundan olayı yeme yiyeme durumu olup hayvanda aşırı bir salya artışı söz konusudur.Kaşıntı fazla olduğu için hayvan o bölgeye bir temas uygular kanamalara sebep olur.Bununla birlikte horu yürüyüşüne benzr bir yürüme şekli vardır.Morbidite %2-3 mortalite ise %100 dür.

  

      Nekropsi

Makroskobik olarak herhangi bir anomali görülmez.Patoloji muayenesinde gri maddede bir azalma söz konusudur.

      Karıştığı hastalıklar

Kuduz,yalancı kuduz,visna,borna,listeria,uyuz ile karışabilmektedir.

      Tedavi

İhbarı mecburi bir hastalıktır.Hayvan kesime sevk edilip ağıl temizliği iyi yapılmalıdır.Etkin bir tedavisi yoktur.

 

      Proflaksi

 Hastalığın varlığının uygun teşhis yöntemleriyle saptanması,Preklinik dönemde enfeksiyonun varlığının belirlenmesi,Konakçıların duyarlılığının belirlenmesi amacıyla scrapie genotipleme testinin uygulanmasının gerekliliği saptanmıştır.Scrapie’de kontrol ve eradikasyon konusunda yapılan uygulamalar ülkeden ülkeye büyük değişiklikler göstermektedir. Bazı ülkeler, sadece enfekte sürüleri değil, hastalığa maruz kalan hayvanlar dahil tüm sürüyü kapsayan geniş depopulasyon tedbirleri kullanmış, bazı ülkeler ise sürü depopulasyon programları, sertifikasyon programları ve genetik kontrol programları uygulamışlardır. Genel olarak hastalığın kontrolü amacıyla; Tüm klinik olaylar ötanazi edilmeli ve karkaslar imha edilmelidir. Ajanın doğal inaktivasyonu için gereken kesin süre bilinmediğinden altlıklar tamamen imha edilmeli ve kontamine malzemeler %0.5 sodyum hipoklorid ile dezenfekte edilmelidir.  

                          koyun ve kuzularda belirgin tüy dökülmesi

                                                                                                                                                                   

                            kuzularda boyunda tremor ve koyunda ağız çevresinde uyuz benzeri yapılar

                                                  Kıl dökülmesi