YERLİ KOYUN IRKLARI

Akkaraman

Bölge şartlarına adapte olmuş, açlığa, kuraklığa ve kötü hava şartlarına dayanıklıdır. Et verimleri az ve et kalitesi düşüktür. Ancak bakım ve besleme şartları düzeltilerek et verimleri artırılabilir.Akkaramanlarda vücut beyaz renkli yapağı ile örtülüdür. Ağız, burun, göz çevresi, 

kulak ve ayaklarda siyah lekelere rastlanır. Yapağıları kaba ve karışıktır. Yıllık yapağı verimleri 1,5-2,0 kg kadardır. Yapağıları halı sanayinde, kilim, keçe ve yatak yapımında kullanılır. Kuyrukları büyüktür ve 4-6 kg kadardır. Anaç koyunlarda canlı ağırlık 40-45 kg, süt verimi 50-60 kg, her 100 koyundan 100-110 kuzu alınmaktadır. İkiz yavrulama oranı % 20-30 kadardır. 

Morkaraman

Genel olarak Doğu illerimizde, kısmen Kuzey Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizde 

özellikle Erzurum, Erzincan, Kars, Van, Bitlis, Bayburt taraflarında yetiştirilmektedir.

Morkaramanlar, Kızılkaramanlar diye de bilinir ve vücut renkleri kızıldan mora kadar değişmekle birlikte göz, ağız ve burun etrafı daha koyu renklidir. Baş, burun, karın altı ve bacaklar çıplaktır. Yapağıları kaba ve karışıktır. Yağlı kuyrukludur. Açlığa ve kötü hava 

şartlarına dayanıklıdır. Et verimleri az ve kalitesi düşüktür . Anaç koyunlarda canlı ağırlık 50-60 kg, süt verimi 50-60 kg, kirli yapağı verimi 2-2,5 kg’dır. Her 100 koyundan 95-105 kuzu alınmaktadır. İkizlik oranı %20-30 ‘dur.

Dağlıç

Halk arasında Herek ve Gıcık olarak da bilinir. Bilecik, Eskişehir, Kütahya, Afyon ve Denizli gibi Ege ve Batı Anadolu illerinde yetiştirilir.Vücut beyaz renkli, kaba karışık yapağı ile örtülüdür. Ağız, burun, göz etrafında ve ayaklarda siyah lekeler görülür. Baş ve ayaklar

çıplaktır.

Erkekler helezoni boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Kuyruk yağlı olup, kalp şeklindedir. Etleri lezzetlidir. 

Anaç koyunlarda; canlı ağırlık 35-40 kg, süt verimi 40-50 kg, yapağı verimi 2-2,5 kg, kuzu verimi 100 koyunda 90-100 kuzudur. İkizlik oranı % 12-15' dir. Yapağıları halı sanayinde tercih edilmektedir.

Sakız 

Adını Sakız adasından almıştır. Türkiye’de en çok İzmir ilinde özellikle Çeşme ilçesinde yetiştirilir. Bu nedenle Çeşme koyunu olarak da adlandırılır.Vücut beyaz renkli, kaba-karışık yapağı ile örtülüdür. Baş ve bacaklarda siyah lekeler vardır. Erkeklerde kuvvetli, kıvrımlı boynuzlar bulunur. Dişiler boynuzsuzdur. Sakız koyunları uzun, yağsız kuyrukludurlar.Bir doğumda ikiz, üçüz veya daha fazla yavru verimi ile meşhurdur. Ancak vatanından ayrıldığında bu verim alınamamıştır.

Anaç koyunlarda canlı ağırlık 40-45 kg, süt verimi 120-180 kg olup iyi bakım şartlarında 250 kg’a kadar çıkmaktadır.Yıllık yapağı verimleri 1.5-2.0 kg'dır

Kıvırcık

Trakya’da ve Marmara’nın güney doğusundaki illerde ve Ege bölgesinin bazı illerinde (Manisa, İzmir, Aydın) yetiştirilir.Vücut beyaz renklidir. Erkeklerde beyaz renkli kıvrımlı boynuzlar bulunur. Dişiler boynuzsuzdur. İnce uzun kuyruğu vardır.

Anaç koyunlarda canlı ağırlık 40-42 kg, süt verimi 60-90 kg, kirli yapağı verimi 1,5 kg’dır. Her 100 koyundan 110-130 kuzu alınmaktadır. İkizlik oranı %10-20'dir.Kıvırcık ırkı et kalitesi yönünden Türkiye koyun ırkları içinde birinci sırayı alır.Yıllık yapağı verimleri 1,5-2,0 kg olup, yapağı kalitesi diğer yerli koyunlardan daha iyidir. Özellikle genç hayvanlardan elde edilen yapağılar kumaş imalinde kullanılır.

Karayaka

Karadeniz kıyı şeridinde özellikle Sinop, Samsun, Ordu, Giresun ve Tokat İllerinde yetiştirilir.Vücut beyaz renkli kaba yapağı ile örtülüdür. Erkeklerde kalın kıvrımlı boynuzlar olup, dişilerde boynuz yoktur. Kuyruk yağsız ince ve uzundur.

Anaç koyunlarda canlı ağırlık 35-40 kg, süt verimi 40-45 litre olup, kirli yapağı verimi 1,5-2 kg’dır.İkizlik oranı%4-6'dır.Et verimleri düşük ama et lezzeti yönünden ikinci sırayı alır.

İvesi 

Anavatanı ve yayılma sahası Fırat ve Dicle nehrinin dolaştığı Mezopotamya bölgesi olan İvesi koyunları; yurdumuzda Şanlıurfa, Gaziantep ve Hatay illerinde, daha çok Suriye sınırı boyunca alçak ve çöl karakteri gösteren ovalarda yetiştirilir.En önemli özelliği sütçü olması ve diğer sütçü ırkların aksine sürüler halinde 

yetiştirilmesidir.

Baş ve bacaklar kahverengi, vücudu ise beyaz olan iki renkli bir koyundur. Kahverengi bacakları tamamen beyaz olanlar da vardır. İvesiler yağlı kuyruklu koyunlardır. Koçları genellikle boynuzlu, koyunlar boynuzsuzdur. Yapağısı kaba yapılıdır.Anaç koyunlarda canlı ağırlık 44-48 kg, kirli yapağı verimi 2-3 kg. olup halı sanayinde kullanılmaktadır kuzu verimi ise

düşüktür. İkizlik oranı % 10 - 20' dir.Et verimleri ve et kalitesi orta derecededir. Süt verimleri yüksektir ve yıllık süt verimleri 120 - 160 kg'dır. İyi bir seçimle 500 - 600 kg kadar süt veren sürüler elde edilebilir.

Karagül Koyunu

Anavatanı Orta Asya’daki Türkistan bölgesidir.Dünyanın birçok bölgesinde yetiştirilmektedir. Orta cüsseli, yağlı 

kuyruklu, çok kaba ve karışık yapağılı bir koyun ırkıdır. Vücut dar ve uzundur. Göğüs dar ve derindir. Orta büyüklükte güçlü, sağlam yapılı bir başa sahiptir. Burun erkeklerde dışbükey, dişilerde düz veya hafif dışbükeydir. Kulaklar uzun, yana ve aşağıya yönlenmiştir. Parlak kıllarla kaplıdır. Kısa kulaklara da rastlanır.

Dişileri boynuzsuz, erkekleri güçlü boynuzludur.

Boynuzlar arkaya ve dışa kıvrımlıdır. Kısa boynuzlu veya boynuzsuz koçlara da rastlanır. Boyun kısa ve kalın, göğüs iyi gelişmiştir. Kuyruk yandan S şeklinde görülür. Uç kısımdaki yağsız kısım aşağıya ve vücudun ön tarafına (bacaklar arasına) doğru yönlenmiştir. Dişileri 40-50 kg, erkekleri 55-60 kg. canlı ağırlığındadır. Yapağı verimi 2,5-3 kg’dır. Kötü bakım besleme koşullarına uyum sağlamıştır. Vejetasyonu zayıf steplerde yetiştirilmeye uygundur.Karagül koyununun yavruları doğuma yakın veya doğumdan hemen sonra öldürülerek kürkleri alınır. Bu sayede tüylerinin kıvrımlı lüleleri açılmamış olur. Bundan en kıymetli kürk olan astragan elde edilir. Bu insani bir uygulama değildir.

Tuj Koyunu

Türkiye’nin Kuzeydoğu illeri Kars, Ardahan ve Iğdır bölgelerinde yetiştirilir. Renk tamamen beyazdır. Burun, ağız, göz etrafı ile ayaklarda siyah pigment bulunur. Tırnakta gri tondan siyaha yakın bir renk dağılımı görülür.Küçük yapılı bir ırktır. Anaç koyunlarda canlı ağırlık 38-42 kg’dır. Süt verimi 55 litre ve yağ oranı yüksek olduğu için sütü daha çok peynir yapımında kullanılır. Koçlarda yapağı verimi 3-5 kg’dır. Et kalitesi yönünden Kıvırcık koyununa yakındır. Kuyruk yağlı ve kısadır.Erkekler boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur.